Trẻ chậm nói vốn không còn xa lạ tuy nhiên không phải cha mẹ nào cũng có thể nhận biết sớm những dấu hiệu này. Thực tế, cũng có một số ít trường hợp ba mẹ chủ quan vì nghĩ rằng “sớm muộn gì con cũng sẽ biết nói thôi”. Vậy đâu là những dấu hiệu trẻ chậm nói cần quan tâm và làm thế nào để giúp trẻ cải thiện? Bạn hãy dành ra 3 phút để đọc những thông tin bổ ích trong bài viết dưới đây.
Chậm nói ở trẻ là như thế nào?
Chậm nói là khi trẻ không phát triển ngôn ngữ và lời nói đúng theo các cột mốc phát triển chung. Thực tế có đến 5 – 10 % trẻ trong độ tuổi mẫu giáo bị chậm nói.
Khả năng nói thực chất là một quá trình “bắt chước thông minh” của mỗi đứa trẻ. Ngay từ khi sinh ra, trẻ bắt đầu lắng nghe và bắt chước theo những âm thanh xung quanh và đến một thời điểm thích hợp trẻ tạo ra những tiếng nói đầu đời. Mỗi trẻ có một tốc độ phát triển ngôn ngữ khác nhau nhưng nhìn chung thường ghi nhận một số “cột mốc” nhất định.
Có đến 5 – 10 % trẻ ở độ tuổi mẫu giáo bị chậm nói
Những “mốc” ngôn ngữ giúp cha mẹ nhận biết sớm trẻ chậm nói
Cha mẹ có thể dựa vào những căn cứ sau để đánh giá đúng về tốc độ phát triển ngôn ngữ của trẻ:
Tuổi của trẻ
Mức độ ngôn ngữ
Mới chào đời
Chỉ cất tiếng khóc đầu đời
2 – 3 tháng
Trẻ biết nhận ra người thân và những cử chỉ thân thuộc
6 tháng
Trẻ phản ứng rõ ràng với những âm thanh xung quanh
8 tháng
Phản ứng nhanh khi được nhắc tên
10 tháng
Trẻ tự phát ra âm thanh để thu hút sự chú ý, thường nhắc lại nhiều lần 1 âm tiết như “aaa”, “daaa”
12 tháng
Trẻ bắt đầu nói 1 – 2 từ ngắn, tự nhận biết tên và bắt chước những âm thanh quen thuộc
12 – 17 tháng
Trẻ nghe, hiểu và phản hồi lại những hướng dẫn đơn giản
18 – 24 tháng
Trẻ biết nói những từ ghép, nói 2 -3 câu liền nhau (>50 từ)
2 – 3 tuổi
Trẻ tự xưng tên hoặc ngôi xưng (con, cháu, em), vốn từ vựng >450 từ, biết sử dụng câu ngắn, chăm chú lắng nghe kể chuyện
3 tuổi trở lên
Trẻ có thể tự kể một câu chuyện, liên kết các từ ngữ với nhau, nói những câu dài, vốn từ vựng >1000 từ
Vì sao trẻ bị chậm nói?
Thông thường có 2 nhóm nguyên nhân khiến trẻ chậm nói bao gồm:
– Yếu tố tâm lý: một số kích thích và sang chấn tinh thần mạnh có thể ảnh hưởng đến quá trình phát triển ngôn ngữ của trẻ. Ngoài ra, sự nuông chiều quá mức của cha mẹ hoặc sự bỏ bê, thiếu quan tâm của gia đình cũng chính là nguyên nhân khiến trẻ bị chậm nói hơn so với các bé cùng độ tuổi
– Yếu tố thực thể: những bất thường bẩm sinh hoặc tổn thương ở một số cơ quan cảm nhận và phát âm như: tai, mũi, vòm họng, lưỡi… hoặc trong não bộ – là cơ quan đảm nhiệm vai trò chỉ huy ngôn ngữ chung (tổn thương bán cầu não trái, viêm màng não, chấn thương sọ não, rối loạn dẫn truyền thần kinh…)
Để hiểu rõ hơn về lý do khiến trẻ chậm nói cũng như các giải pháp khắc phục hiệu quả, các bậc phụ huynh hãy liên hệ với chúng tôi bằng cách gọi điện/zalo số 0963.048.266, các chuyên gia sẽ hỗ trợ tư vấn trực tiếp cho bạn.
Cách chẩn đoán trẻ chậm nói
Khi cha mẹ thấy trẻ có sự trì hoãn ngôn ngữ ở bất kỳ giai đoạn nào cũng không nên chủ quan và nên cho bé đi thăm khám sớm để xác định chính xác nguyên nhân và có can thiệp phù hợp. Bên cạnh các dấu hiệu cha mẹ miêu tả, bác sĩ sẽ tiến hành thêm một số đánh giá sức khỏe tổng quát bằng những bài kiểm tra khả năng phản xạ ngôn ngữ, kiểm tra thính lực, kiểm tra chức năng não bộ…
Những “mẹo” dạy trẻ chậm nói tại nhà
Trẻ chậm nói sẽ từ từ cải thiện khả năng ngôn ngữ của mình khi nhận được sự giáo dục và giúp đỡ đúng cách của gia đình. Cha mẹ nên áp dụng những lời khuyên dưới đây để giúp trẻ học nói:
– Nói chuyện với trẻ ngay từ độ tuổi sơ sinh vì thực tế lúc này việc nghe thụ động cũng mang lại rất nhiều lợi ích.
– Đáp lại những âm thanh nhỏ và tiếng bập bẹ của trẻ.
– Thường xuyên trò chuyện và chơi với trẻ: Cha mẹ nên đưa ra nhiều câu hỏi ngắn và tập trung lắng nghe bé trả lời và chú ý đừng chỉ trích những lỗi diễn đạt của bé.
Trò chuyện và chơi cùng trẻ là cách dạy trẻ chậm nói hiệu quả
– Nên tường thuật bằng lời những hành động của bạn để trẻ học nói theo và tăng vốn từ vựng của trẻ.
– Đọc sách cho trẻ nghe: lựa chọn những chủ đề bé yêu thích và khuyến khích bé kể lại những nội dung đã được nghe. Khi trẻ không còn thích thú với những lời nói, nên tập trung vào những hình ảnh.
– Hát cho trẻ nghe và cho trẻ tiếp xúc với âm nhạc để giúp trẻ tăng dần vốn từ vựng, rèn luyện kĩ năng ghi nhớ, kỹ năng diễn đạt ý tưởng.
– Sử dụng “ngôn ngữ cử chỉ” với những trẻ nhỏ, cha mẹ có thể giúp trẻ rèn kỹ năng phản xạ và tiếp thu bằng cách cách sử dụng những cử chỉ và lời nói.
– Tăng vốn từ vựng cho trẻ bằng cách mở rộng những điều trẻ nói. Ví dụ khi trẻ nói “quả táo” bạn có thể dạy con nói thêm như “quả táo xanh, quả táo ngon, con muốn quả táo…”
– Để trẻ tham gia nhiều hoạt động ngoại khóa phù hợp với lứa tuổi và tạo điều kiện để trẻ chơi cùng các trẻ có khả năng ngôn ngữ tốt hơn vì trẻ sẽ học hỏi tốt hơn khi được chơi cùng bạn bè.
Ngoài ra, các bậc phụ huynh có thể tham khảo thêm một số phương pháp giúp trẻ cải thiện kĩ năng ngôn ngữ hiệu quả qua chia sẻ của Ths tâm lý Nguyễn Minh Hòa tại video sau:
Hướng dẫn cha mẹ cách cải thiện ngôn ngữ ở trẻ
Điều trị cho trẻ chậm nói
Phương pháp trị liệu ngôn ngữ là phương pháp chính được áp dụng với hầu hết các trẻ chậm nói. Các hướng dẫn cụ thể tùy thuộc vào độ tuổi và mức độ chậm nói của trẻ tuy nhiên sự hỗ trợ từ gia đình đóng vai trò đặc biệt quan trọng. Với những trẻ nhỏ, chủ yếu áp dụng tại nhà, cha mẹ chính là “người hướng dẫn” dạy trẻ nói. Ở trẻ lớn, cần thực hiện từ 2 – 3 buổi trị liệu ngôn ngữ một tuần cùng các chuyên gia ngôn ngữ để giúp cải thiện đồng thời về từ vựng và ngữ pháp cho trẻ.
Ngoài ra, việc điều trị thường không hoàn toàn giống nhau giữa các trẻ bởi còn tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh.
– Nếu do suy giảm thính lực: tiến hành một số phẫu thuật can thiệp, với những trẻ dưới 5 tuổi thường cho kết quả rất khả quan.
– Nếu do di tật bẩm sinh ở các cơ quan phát âm như bệnh hở môi, hở hàm ếch… bác sĩ cần thực hiện một số tiểu phẫu để giúp trẻ cải thiện chức năng ngôn ngữ, khả năng hồi phục thường sau 3 – 6 tháng.
– Nếu do các bệnh lý ở não bộ: cần tác động điều trị vào những khu vực này, thời gian thường kéo dài hơn.
Trẻ chậm nói sẽ không còn là nỗi lo khi cha mẹ giúp con phát hiện sớm các dấu hiệu và có những biện pháp hỗ trợ đúng cách. Chắc chắn rằng bằng tình thương và sự kiên trì đó, trẻ sẽ sớm cải thiện chức năng ngôn ngữ để tận hưởng trọn vẹn những niềm vui trẻ thơ.
Bên cạnh đó các bậc phụ huynh có thể tham khảo cho trẻ kết hợp sử dụng cốm Egaruta để nâng cao hiệu quả điều trị. Với thành phần từ các thảo dược tự nhiên Câu đằng, An tức hương cùng các dưỡng chất bổ não, cốm Egaruta giúp trẻ kiểm soát hành vi, cảm xúc, tăng cường khả năng tập trung chú ý và cải thiện ngôn ngữ hiệu quả. Sản phẩm được nhiều chuyên gia và đông đảo phụ huynh đón nhận ngay từ khi ra đời. Cùng lắng nghe chia sẻ của chị Thúy (HCM) về những cải thiện tích cực của con chị chỉ sau 3 tháng dùng cốm Egaruta tại video sau:
Chia sẻ bí kíp trị chậm nói, tăng động thiếu tập trung
Con mình 4tuôi mà cháu nói rất ngọng,cháu học nói lúc 1tuổi cũng nói được câu từ đơn giản nhưng lớn lên cháu lại nói rất ngọng thậm trí cháu không thể ghép 4.5từ hoàn chỉnh . không thể hát bài hoàn chỉnh như các bạn khác.tư vấn giúp mình
Chào bạn Thanh Hằng,
Không biết ngoài nói ngọng thì bé còn có biểu hiện gì bất thường khác nữa không? Thực tế, nói ngọng là một dạng rối loạn ngôn ngữ rất phổ biến ở trẻ nhỏ, nguyên nhân có thể do bẩm sinh (cấu tạo đường phát âm bị dị dạng, lưỡi ngắn, đầy lưỡi,… hoặc do cấu tạo của thính giác khiến trẻ nghe kém, không nghe rõ nên sử dụng vốn từ bị sai lệch) hoặc do trẻ học nói, bắt chước từ những người xung quanh cũng bị nói ngọng. Ở trẻ nhỏ trong độ tuổi từ 2 – 4 tuổi nói ngọng là bình thường nhưng nếu quá 4 tuổi mà bé vẫn chưa sửa được tình trạng này và chưa thể ghép được 4 – 5 từ hoàn chỉnh thì gia đình cũng nên đưa con đến các viện Nhi khám ngôn ngữ để xác định xem nguyên nhân gây ra hiện tượng nói ngọng là gì, có phải do bất thường bẩm sinh hay không để từ đó có hướng khắc phục trị liệu ngôn ngữ hoặc can thiệp phù hợp, tránh để lâu.
Bên cạnh đó, về phía gia đình bạn cũng nên kiên trì dạy con, từ từ hướng dẫn bé cách đặt lưỡi, cách phát âm, làm mẫu cho bé để bé có thể học theo. Khi nói chuyện với bé phải dùng từ ngữ thật chuẩn, hạn chế để bé tiếp xúc với những người bị nói ngọng và nên cho bé đến các môi trường rộng như lớp mẫu giáo, công viên hoặc tham gia các hoạt động để phát triển kỹ năng giao tiếp.
Nếu cần hỗ trợ thêm, bạn vui lòng liên hệ lại với chúng tôi theo số điện thoại hoặc zalo: 0963.048.266 để được tư vấn trực tiếp.
Chúc bé và gia đình sức khỏe!
Con mình 4tuôi mà cháu nói rất ngọng,cháu học nói lúc 1tuổi cũng nói được câu từ đơn giản nhưng lớn lên cháu lại nói rất ngọng thậm trí cháu không thể ghép 4.5từ hoàn chỉnh . không thể hát bài hoàn chỉnh như các bạn khác.tư vấn giúp mình
Chào bạn Thanh Hằng,
Không biết ngoài nói ngọng thì bé còn có biểu hiện gì bất thường khác nữa không? Thực tế, nói ngọng là một dạng rối loạn ngôn ngữ rất phổ biến ở trẻ nhỏ, nguyên nhân có thể do bẩm sinh (cấu tạo đường phát âm bị dị dạng, lưỡi ngắn, đầy lưỡi,… hoặc do cấu tạo của thính giác khiến trẻ nghe kém, không nghe rõ nên sử dụng vốn từ bị sai lệch) hoặc do trẻ học nói, bắt chước từ những người xung quanh cũng bị nói ngọng. Ở trẻ nhỏ trong độ tuổi từ 2 – 4 tuổi nói ngọng là bình thường nhưng nếu quá 4 tuổi mà bé vẫn chưa sửa được tình trạng này và chưa thể ghép được 4 – 5 từ hoàn chỉnh thì gia đình cũng nên đưa con đến các viện Nhi khám ngôn ngữ để xác định xem nguyên nhân gây ra hiện tượng nói ngọng là gì, có phải do bất thường bẩm sinh hay không để từ đó có hướng khắc phục trị liệu ngôn ngữ hoặc can thiệp phù hợp, tránh để lâu.
Bên cạnh đó, về phía gia đình bạn cũng nên kiên trì dạy con, từ từ hướng dẫn bé cách đặt lưỡi, cách phát âm, làm mẫu cho bé để bé có thể học theo. Khi nói chuyện với bé phải dùng từ ngữ thật chuẩn, hạn chế để bé tiếp xúc với những người bị nói ngọng và nên cho bé đến các môi trường rộng như lớp mẫu giáo, công viên hoặc tham gia các hoạt động để phát triển kỹ năng giao tiếp.
Nếu cần hỗ trợ thêm, bạn vui lòng liên hệ lại với chúng tôi theo số điện thoại hoặc zalo: 0963.048.266 để được tư vấn trực tiếp.
Chúc bé và gia đình sức khỏe!